Schuldhulpverlening

Volgens de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK) is het aantal mensen dat zich aanmeldt voor schuldhulp met tien procent gedaald, naar ruim 86.000. Maar volgens het Nibud is het aantal huishoudens met problematische schulden ongeveer gelijk gebleven: ruim een half miljoen. Het aantal schuldenaren zonder schuldhulp neemt dus toe. De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werkt aan een wetswijziging die het gemeenten makkelijker moet maken om te voorspellen wie mogelijk geldproblemen krijgt (vroegsignalering).

Verantwoordelijkheden en wettelijke bepalingen

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het aanbieden van schuldhulp aan inwoners met problematische schulden, volgens de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs). Gemeenten kunnen, binnen het kader van de wet, zelf bepalen hoe zij deze hulp bieden. De uitvoering wordt doorgaans uitbesteed aan schuldhulpverleningsorganisaties. Deze worden landelijk vertegenwoordigd door de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK).

Hoe werkt het?

Voldoet de aanvrager aan de voorwaarden, dan wijst de gemeente hem of haar een schuldhulpverlener toe, die vervolgens een akkoord probeert te bereiken met de schuldeisers. Dit kan op drie manieren:

• Schuldbemiddeling: de schuldhulpverlener maakt betalingsafspraken met schuldeisers om binnen 36 maanden zoveel mogelijk af te lossen. Wat aan schuld overblijft, hoeft niet meer te worden betaald.
• Schuldsanering: afgesproken betalingen geschieden via een lening van de gemeentelijke krediet- of stadsbank. Deze moet binnen 36 maanden met rente worden terugbetaald aan de gemeente.
• Dwangakkoord: als schuldeisers niet willen meewerken, kan de rechter worden gevraagd om een dwangakkoord, waarbij schuldeisers worden gedwongen om mee te werken.

Als dit ‘minnelijk traject’ niet mogelijk blijkt, dan kan een wettelijk traject worden ingezet: de schuldhulpverlener verzoekt de rechter om toelating tot de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp).

Toegankelijkheid

Een van de speerpunten van de Wgs is dat de gemeentelijke schuldhulpverlening breed toegankelijk is. Toch concludeert de Nationale ombudsman dat bepaalde groepen moeilijk toegang krijgen tot deze schuldhulp, met name zelfstandig ondernemers en zzp’ers. Een onderzoeksrapport van de Inspectie SZW bevestigt deze conclusie.

Wetswijziging Wgs

De voorgenomen wijziging van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) zorgt voor een wettelijke basis voor de uitwisseling van gegevens tussen gemeenten en schuldeisers, zoals zorgverzekeraars en energiebedrijven. Het doel hiervan is de vroegsignalering van schulden. In het voorstel moeten gemeenten daarbij verplicht een aanbod tot schuldhulp doen aan inwoners met betalingsachterstanden. De Raad van State is kritisch over het voorstel. Ook betrokken organisaties, zoals de VNG, Divosa en NVVK, plaatsen kanttekeningen, met name over de uitvoerbaarheid. De ingang van de wetswijziging staat gepland voor 1 januari 2021.